Op 19 maart hebben de wetgevers van Hongkong unaniem een veiligheidswet aangenomen die niet alleen de reputatie van Hongkong als internationaal zakencentrum kan ondermijnen, maar ook de vrijheden in de door China geregeerde stad verder kan bedreigen. De wet, ook bekend als artikel 23, werd aangenomen veertien dagen nadat hij voor het eerst was ingediend in de Wetgevende Raad op 08 maart en bevat een reeks nieuwe misdrijven op het gebied van nationale veiligheid, zoals verraad, spionage, inmenging van buitenaf en diefstal van staatsgeheimen. Op sommige hiervan staan ook gevangenisstraffen, zelfs tot levenslang. 

Deze 'overhaaste' wetgeving is zwaar en publiekelijk bekritiseerd door landen over de hele wereld, zoals Australië, Japan, de Verenigde Staten en Taiwan. Sommige van deze landen hebben ook hun reisadviezen voor Hongkong aangepast en hun burgers geadviseerd voorzichtig te zijn als ze een reis naar deze SAR (Speciale Administratieve Regio) van China plannen. 

Wat staat er in de wet? 

Het wetsontwerp van 212 pagina's, dat wordt gezien als een poging van de pro-Beijingse wetgevers om mazen in de nationale veiligheid te dichten, is op 23 maart van kracht geworden. De wet stelt alles strafbaar wat wordt beschouwd als afscheiding, subversie, terrorisme, spionage en inmenging van buitenaf in de aangelegenheden van Hongkong. Op overtredingen die de nationale veiligheid op enigerlei wijze in gevaar brengen, staat levenslange gevangenisstraf. In het geval van spionage en sabotage (inclusief cyberaanvallen) is de maximumstraf een gevangenisstraf van maximaal 20 jaar. 

Daarnaast staat artikel 23 ook "rechtszaken met gesloten deuren" toe. De bevoegdheden van de politie worden bijgevolg uitgebreid zodat verdachten tot 16 dagen kunnen worden vastgehouden zonder in staat van beschuldiging te worden gesteld en hun het recht wordt ontzegd om advocaten te ontmoeten. Zelfs nadat borgtocht is toegekend, kunnen de bewegingsvrijheid en communicatie van de persoon worden beperkt. Als wordt vastgesteld dat organisaties en bedrijven "werken voor buitenlandse krachten", kan hen worden verboden om in de SAR China actief te zijn. Buitenlandse of externe krachten kunnen hier buitenlandse regeringen, politieke organisaties of individuen zijn; iemand die schuldig wordt bevonden aan het samenwerken met deze om nationale en/of lokale autoriteiten te dwarsbomen, kan veroordeeld worden tot levenslange gevangenisstraf.  

Bovendien heeft de wetgever van Hongkong in geval van "onvoorziene omstandigheden" de volledige bevoegdheid om nieuwe overtredingen te creëren en te bestraffen. Deze regels zullen ook van toepassing zijn op acties die buiten Hongkong plaatsvinden (door zowel inwoners als bedrijven). 

Enkele andere bepalingen om rekening mee te houden zijn:

• Overdracht van sommige zaken naar het vasteland. Sommige rechtszaken zullen achter gesloten deuren (in Hongkong) worden behandeld.
• Er moet een nationale veiligheidscommissie worden opgericht met een door Peking benoemde adviseur om de wetten te handhaven. 
• De uiteindelijke macht over de interpretatie van de wet ligt bij Peking. Als de wet in strijd blijkt te zijn met een Hongkongse wet, heeft de Chinese wet voorrang. 
• Buitenlandse NGO's en nieuwsagentschappen zullen streng worden gecontroleerd. 
• Elke vernieling of beschadiging van openbaarvervoersfaciliteiten zal worden gecategoriseerd onder terrorisme.
• Degenen die verdacht worden van het overtreden van de wet zullen zwaar in de gaten worden gehouden en kunnen ook worden bespioneerd. 
• Wie schuldig wordt bevonden op grond van artikel 23, mag zich niet langer verkiesbaar stellen voor een openbaar ambt.
• De wet is ook van toepassing op niet-permanente inwoners en mensen "van buiten Hongkong die geen permanente inwoners zijn".  

Huidige situatie in Hongkong

Het is belangrijk om op te merken dat dit niet de eerste keer is dat een dergelijke wet werd ingediend om van kracht te worden. In 2003 probeerden de wetgevers artikel 23 in te voeren, maar door de wijdverspreide kritiek van het publiek (protestacties van meer dan 500.000 mensen) werd het volledig geschrapt.

Deze keer is de sfeer in Hongkong echter heel anders. Het publiek lijkt gedempt als gevolg van de veiligheidsmaatregelen. De overgrote meerderheid van de pro-democratische persoonlijkheden van de stad zit in de gevangenis, veroordeeld of aangeklaagd op grond van de nationale veiligheidswet van 2020. De overigen zijn naar het buitenland uitgeweken. Als gevolg hiervan is er in de wetgevende macht van Hongkong geen enkele pro-democratische oppositiepoliticus te vinden. 

De openbare raadpleging voor de nieuwe wetten duurde dit keer slechts 28 dagen, twee maanden korter dan bij de eerste poging in 2003. Verwijzend naar de feedback die tijdens de consultatieperiode werd ontvangen, verklaarde de regering dat 98% 'steun toonden' voor de nieuwe wet en slechts 0,7% hun ontevredenheid uitten. Bovendien belegde de wetgevende macht op 22 maart speciale zittingen voor de eerste en tweede lezing van het wetsvoorstel en werd het binnen drie uur ingediend. 

Aanleiding voor deze 'fast-tracking' was John Lee, de Chief Executive van Hongkong (ook bekend als de leider van de SAR), die de wetgevers opdroeg de wet 'op volle snelheid' aan te nemen. 

Lee verklaarde later dat de wet nodig is om 'zwartgekleurd geweld te voorkomen'. Dit was duidelijk een verwijzing naar de massale en soms gewelddadige prodemocratische protesten van 2019, toen honderdduizenden inwoners van Hongkong de straat op gingen om meer autonomie te eisen tegen de controle van Peking. 

Een derde lezing van de wet is gepland, maar een datum of tijd moet nog worden aangekondigd door de autoriteiten. 

Wereldwijde reactie op artikel 23

Hoewel veel landen vrezen dat de wet de reputatie van Hongkong als internationaal financieel centrum ernstige schade kan toebrengen, geloven velen ook dat de wet de 'rechten en vrijheden' van de mensen in de stad kan ondermijnen. 

Australië, Japan, Taiwan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben zich krachtig uitgesproken tegen de wet. Sommige van deze landen hebben onlangs ook hun reisadviezen voor Hongkong aangepast en hun burgers geadviseerd voorzichtig te zijn bij een bezoek aan de SAR van China. In sommige landen zijn protestacties gestart, namelijk in Australië, Groot-Brittannië, Canada, Japan en de VS. In Taiwan verzamelden tientallen activisten uit Hongkong, Taiwan en Tibet zich op populaire toeristische locaties en stelden de stap van de regering van Hongkong publiekelijk aan de kaak. 

Niet alleen landen, maar ook verschillende belangengroepen en mensenrechtenorganisaties hebben hun bezorgdheid geuit over sommige aspecten van artikel 23, zoals de uitgebreidheid van overtredingen zoals 'externe inmenging'. Volgens Sarah Brooks, directeur China van Amnesty International, heeft deze overtreding de macht om activisten te vervolgen die interactie hebben met overzeese individuen of organisaties. Ongeacht het onderwerp van discussie wordt een dergelijke interactie beschouwd als een interactie die de nationale veiligheid in gevaar brengt. Bovendien heeft de overzeese Hong Kong Democracy Council in een gezamenlijke verklaring opgeroepen tot sancties tegen Hong Kongse en Chinese functionarissen die betrokken zijn bij het versneld invoeren van de wet en hebben ze bovendien gevraagd om een herziening van de huidige status van de economische en handelskantoren van Hong Kong over de hele wereld. 

"Het is alarmerend dat een wet met zo'n grote gevolgen via een versnelde procedure door de wetgevende macht is gejaagd, ondanks de ernstige bezorgdheid over de onverenigbaarheid van veel van de bepalingen met de internationale mensenrechtenwetgeving," zei Volker Turk, Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, in een verklaring. 

Antwoord van Hong Kong & China 

Desondanks hebben de autoriteiten in Hongkong en China, ondanks deze sterke oppositie, "dergelijke politieke manoeuvres met verdraaide, op feiten gebaseerde, paniekzaaiende en paniek zaaiende opmerkingen krachtig veroordeeld". China hekelde ook de critici van de wet en beschuldigde het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie er zelfs van "hypocriet" te zijn en "met twee maten te meten". 

De opmerkingen kwamen toen de Britse minister van Buitenlandse Zaken, David Cameron, zei dat de wetgeving de Chinees-Britse Gezamenlijke Verklaring in gevaar heeft gebracht, een internationaal bindende overeenkomst die in 1984 werd ondertekend en waarin Beijing ermee instemde Hongkong te besturen volgens het principe "één land, twee systemen". 

 "Het Verenigd Koninkrijk heeft opruiende en onverantwoordelijke opmerkingen gemaakt over de situatie in Hongkong ... het is allemaal te wijten aan de diepgewortelde mentaliteit als kolonisator en prediker," zei de commissaris voor buitenlandse zaken van Peking in een verklaring.

In eigen land heeft de minister van Justitie van Hongkong verklaard dat burgers die herhaaldelijk berichten plaatsen en hun instemming betuigen met overzeese kritiek, zullen worden beschouwd als schuldig aan het aanzetten tot haat tegen de autoriteiten. 

"Laten we zeggen dat in extreme situaties, als iemand herhaaldelijk [overzeese kritiek] online zou herposten en daarmee zou instemmen - en dat ze commentaar zouden toevoegen alleen maar om de haat van andere mensen tegen Hongkong en de centrale regering aan te wakkeren - er natuurlijk een risico zou zijn", zei Paul Lam in een televisie-interview. 

Wat nu echter nog moet worden afgewacht, is of deze draconische wet, zoals die door de internationale media wordt genoemd, met succes "de welvaart en stabiliteit (van Hongkong) veilig zal stellen" of een ernstige uitdaging zal vormen voor de internationale orde en de betrekkingen tussen China en de rest van de wereld verder zal doen verslechteren. 

Volg en like ons: