Leishmaniasis (Kala Az)
Wat is Leishmaniasis (Kala Az)
Leishmaniasis is een parasitaire ziekte die op de mens wordt overgedragen door beten van zandvliegen. Alleen de vrouwelijke zandvlieg kan de Leishmania-parasiet overbrengen. Er zijn vier hoofdtypen van de ziekte: een beperkte cutane (huid)vorm; een diffuse (wijdverspreide) huidvorm; een mucocutane vorm (neus, mond en keel); en een viscerale (lichaamsorgaan) vorm (ook bekend als kala azar).
Hoe kom je Leishmaniasis (Kala Az)?
Leishmaniasis wordt overgedragen door de beet van geïnfecteerde vrouwelijke zandvliegen. Het wordt zelden overgedragen via bloedtransfusies en het delen van naalden.
Gevoeligheid en weerstand
Iedereen kan besmet zijn met leishmaniasis. Levenslange immuniteit kan optreden tegen een bepaalde soort leishmaniasis, maar biedt mogelijk geen bescherming tegen andere vormen.
Wat zijn de symptomen?
Leishmaniasis wordt gekenmerkt door de ontwikkeling van enkele of meerdere zweren. De symptomen van leishmaniasis variëren op basis van de vorm van de ziekte. In de huid (huid)vorm ontwikkelen zich huidzweren op blootgestelde delen, zoals het gezicht, armen en benen. Deze genezen meestal binnen enkele maanden, maar laten zichtbare littekens achter. Dit is de meest voorkomende vorm van de ziekte. De diffuse huidvorm veroorzaakt veel wijdverspreide huidzweren en zweren in de huid die lijken op die van lepra. Deze vorm is waarschijnlijk te wijten aan een immuundeficiëntie en is moeilijk te behandelen.
In de mucocutane vorm vernietigen de zweren en zweren de slijmvliezen van de neus-, mond- en keelholten en de omliggende weefsels. Deze vorm van leishmaniasis kan de neus en neusholtes vervormen, uitschakelen en volledig vernietigen, waardoor slachtoffers met ernstige emotionele problemen en afwijzing van de samenleving achterblijven.
De viscerale vorm (ook wel kala azar genoemd) tast meerdere organen aan en wordt gekenmerkt door hoge koorts, aanzienlijk gewichtsverlies, zwelling van de milt en lever en bloedarmoede. Indien onbehandeld, kan de ziekte binnen twee jaar een sterftecijfer van wel 100 procent hebben.
Preventieve maatregelen
Er zijn geen vaccins of medicijnen om deze infectie te voorkomen. De beste preventieve maatregel is om contact met zandvliegen te vermijden door buitenactiviteiten te beperken tussen zonsondergang en zonsopgang, wanneer zandvliegen het meest actief zijn. Het risico van blootstelling kan verder worden verminderd door te slapen in een kamer met airconditioning of goed afgeschermde, beschermende kleding te dragen en insectenwerend middel op de blootgestelde huid aan te brengen.
Behandeling
Behandeling voor leishmaniasis varieert afhankelijk van de vorm, maar bestaat over het algemeen uit medicamenteuze therapieën die antimoon bevatten (bekend als vijfwaardige antimonialen), zoals Pentostam, verkrijgbaar in de VS of Glucantime, gebruikt in Zuid-Amerika en andere gebieden. Spontane genezing van cutane leishmaniasis kan optreden, maar elke leishmaniasis-infectie moet onmiddellijk worden opgespoord en behandeld.
Een ander medicijn, miltefosine (handelsnamen Impavido en Miltex) is een breed-spectrum fosfolipide antimicrobieel medicijn dat de parasiet effectief doodt. Dit medicijn werd het eerste (en nog steeds het enige voorgeschreven) orale medicijn bij de behandeling van leishmaniasis. Het kan oraal en plaatselijk worden toegediend. Toenemende resistentie tegen dit medicijn is recentelijk gemeld in India
In veel delen van de wereld zijn sommige soorten van de parasiet gedeeltelijk of volledig resistent geworden tegen antimoon. Leishmaniasis in Kenia en India reageert mogelijk minder op deze behandeling dan in mediterrane landen. Deze gevallen kunnen worden behandeld met andere geneesmiddelen (amfotericine B of pentamidine) die vanwege hun toxiciteit niet routinematig worden gebruikt.
Medicatie
Waar komt het vaak voor?
De cutane (huid)vorm van leishmaniasis komt voor in het Midden-Oosten, Azië (met name Zuidwest- en Centraal-Azië), Afrika (met name de tropische regio en Noord-Afrika) en Zuid-Europa. Het wordt ook gevonden in delen van Mexico, Midden-Amerika en Zuid-Amerika. Er hebben zich gevallen voorgedaan in de Verenigde Staten (Texas en Oklahoma). De meeste gevallen doen zich voor in Afghanistan, Algerije, Iran, Irak, Saoedi-Arabië, Syrië, Bolivia, Brazilië, Colombia en Peru. Het wordt niet gevonden in Chili, Uruguay of Canada.
De viscerale (lichaamsorgaan) vorm van leishmaniasis komt voor in delen van Azië (het Indiase subcontinent en Zuidwest- en Centraal-Azië), het Midden-Oosten, Oost-Afrika en Zuid-Europa. Het wordt ook gevonden in Brazilië en op verspreide plaatsen elders in Latijns-Amerika. De meeste gevallen doen zich voor in India, Bangladesh, Nepal, Soedan, Ethiopië en Brazilië.
